Fosfor jest jednym z kluczowych makroelementów, uczestniczącym w procesie wzrostu i rozwoju roślin uprawnych. Jego niedobory mogą mieć bezpośrednio negatywny wpływ na plonowanie, stąd tak ważne jest regularne monitorowanie dostępności fosforu w glebie. Okazuje się jednak, że wielu rolników to lekceważy, skupiając się na dostarczaniu roślinom głównie azotu. To błąd, który może mieć poważne konsekwencje dla uprawy. Sprawdź, jakie skutki niosą ze sobą niedobory fosforu w glebie.
Fosfor jest fundamentalnym składnikiem odżywczym roślin, biorącym udział w wielu procesach metabolicznych, w tym w produkcji energii (ATP), syntezie DNA i RNA oraz w procesach fotosyntezy i oddychania komórkowego. Przyjrzyjmy się bliżej temu szalenie ważnemu zagadnieniu, z którym powinien być zaznajomiony każdy producent rolny.
Fosfor stanowi integralną część adenozynotrójfosforanu (ATP), czyli podstawowego nośnika energii w procesie fotosyntezy. Można zatem napisać, że już niewielkie niedobory fosforu zaburzają cykl wzrostowy rośliny, odbijając się na plonowaniu.
Fosfor ma szczególnie duże znaczenie z punktu widzenia rozwoju systemu korzeniowego roślin uprawnych. Pierwiastek ten wspomaga rozwój korzeni bocznych i korzeni włośnikowych, co z kolei ma przełożenie na efektywniejsze pobieranie składników odżywczych i wody z gleby.
Fosfor odgrywa kluczową rolę w procesach generatywnych, takich jak kwitnienie, zawiązywanie owoców i nasion. Dodajmy także, że utrzymywanie prawidłowego poziomu fosforu w glebie, zwiększa odporność roślin na stresy abiotyczne (susza, niskie temperatury) oraz biotyczne (szkodniki, choroby).
Porada eksperta:
Niedobory fosforu w glebie można zaobserwować poprzez m.in. zmianę ubarwienia liści, które stają się ciemnozielone, purpurowe lub czerwone, a także zahamowanie wzrostu i słabe rozwinięcie systemu korzeniowego.
Mówi się, że fosfor jest pierwiastkiem mało „mobilnym”, w przeciwieństwie chociażby do azotu. Oznacza to, że ten makroelement jest mniej dostępny w glebie, dlatego należy go regularnie uzupełniać, aby zaspokoić zapotrzebowanie roślin uprawnych na fosfor.
Niski poziom fosforu w glebie może być skutkiem także słabej jakości podłoża, zakwaszenia gleby (fosfor staje się mniej dostępny w glebach o niskim pH, ponieważ tworzy trudno rozpuszczalne związki z glinem i żelazem), wysokiej zawartości wapnia (również gleby o wysokim pH mogą powodować wytrącanie fosforu w formie trudno przyswajalnej przez rośliny) czy wymywania fosforu na glebach o niskiej zdolności do retencji.
Jak już dowiedliśmy, fosfor jest absolutnie niezbędny dla zapewnienia dobrego plonowania. Jego niedobory, nawet niewielkie, zawsze powodują pogorszenie jakości produktów rolnych, mogąc fatalnie odbić się na opłacalności produkcji i pogorszyć konkurencyjność gospodarstwa. Rośliny pozbawione odpowiednich dawek fosforu są bardziej podatne na choroby, karleją, gorzej owocują, a także są ponadprzeciętnie wrażliwe na stresy środowiskowe.
Stwierdzenie niedoborów fosforu w glebie na drodze analizy składu fizykochemicznego podłoża czy obserwacji roślin, powinno się spotkać z natychmiastowym podjęciem działań zaradczych, spośród których najważniejsze jest stosowanie nawozów fosforowych, na przykład superfostatu czy fosforanu amonu.
Ważne jest także zadbanie o większą dostępność fosforu dla roślin, co może wymagać np. podniesienia pH gleby poprzez wapnowanie.
