Zastosowanie nawozów azotowo-fosforowych w nowoczesnym rolnictwie

Nawozy azotowo-fosforowe to grupa nawozów rolniczych, które odgrywają niezwykle istotną rolę z punktu widzenia efektywności produkcji rolnej. Zaspokajają zapotrzebowanie roślin uprawnych na dwa podstawowe składniki odżywcze: azot i fosfor, co z kolei ma bezpośrednie przełożenie na wielkość i jakość plonów.

Nieoceniona rola azotu i fosforu

Azot to najważniejszy makroelement uczestniczący w procesach wegetacyjnych roślin uprawnych (i nie tylko). Odpowiada m.in. za prawidłowy przebieg fotosyntezy, przyczynia się do zintensyfikowania rozwoju liści i pędów, zwiększenia zawartości białka oraz przyspieszenia wzrostu. Nieprzypadkowo to właśnie nawozy azotowe osiągają największą sprzedaż na rynku rolnym, nie tylko w naszym kraju.

Samo nawożenie azotem nie wystarczy do uzyskania satysfakcjonujących plonów. Na wielu glebach występują niedobory innego kluczowego makroelementu, czyli fosforu, który odpowiada za rozwój systemu korzeniowego i wpływa na procesy energetyczne roślin. Uprawy mające zapewnione odpowiednie dawki fosforu są lepiej ukorzenione, co z kolei ułatwia im pobieranie składników odżywczych. Fosfor bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych (DNA, RNA) oraz regulacji kwitnienia i dojrzewania owoców i nasion.

Rodzaje nawozów azotowo-fosforowych

Nawozy azotowo-fosforowe to nawozy sztuczne, które występują pod wieloma postaciami, różniąc się przede wszystkim procentowym udziałem obu składników odżywczych, jak i sposobem aplikacji. Najpopularniejsze rodzaje to:

• Superfosfat amonowy (NP 20-20) - zawiera azot w formie amonowej, przyczynia się do poprawy rozwoju korzeni, sprzyja efektywnemu wykorzystaniu składników pokarmowych, jest szczególnie przydatny w początkowej fazie wzrostu roślin.
• Fosforan amonu (DAP, NP 18-46) – to jeden z najbardziej skoncentrowanych nawozów azotowo-fosforowych, znakomicie nadający się pod uprawy o zwiększonym zapotrzebowaniu na fosfor, takich jak rzepak, kukurydza czy rośliny strączkowe. Może być stosowany zarówno doglebowo, jak i dolistnie.

Do kategorii nawozów azotowo-fosforowych można zaliczyć również nawozy NPK (wieloskładnikowe), które poza N i P zawierają potas oraz często inne mikroelementy, jak np. siarka.

Zastosowanie nawozów azotowo-fosforowych

Nawozów azotowo-fosforowych nie należy traktować jako uniwersalne remedium na potrzeby odżywcze wszystkich roślin. Są to nawozy dedykowane uprawom, które wymagają stricte nawożenia N i P z uwagi na niską dostępność tych składników w glebie.

Nawozy te najczęściej stosuje się pod:

• Zboża (pszenica, jęczmień, kukurydza);
• Rośliny okopowe (ziemniaki, buraki cukrowe);
• Rzepak i rośliny oleiste;
• Warzywa, drzewa i krzewy owocowe.

Na koniec podkreślmy, że stosowanie nawozów mineralnych (sztucznych), a do takich zaliczają się również nawozy azotowo-fosforowe, wymaga przestrzegania zasad zrównoważonej aplikacji – należy to poprzedzić analizą gleby, aby stwierdzić rzeczywiste niedobory składników odżywczych.

Nadmierne nawożenie, zwłaszcza azotem, negatywnie oddziałuje na środowisko, mogąc prowadzić do zanieczyszczenia wód gruntowych, eutrofizacji oraz zwiększonej emisji gazów cieplarnianych (np. tlenku azotu). Z kolei nadmierna kumulacja fosforu w glebie może zmniejszać przyswajalność innych składników odżywczych.