Azot to jeden z kluczowych składników odżywczych roślin uprawnych. Jego prawidłowy poziom w glebie jest warunkiem dobrego plonowania, dlatego nie dziwi, że nawozy azotowe stanowią absolutną podstawę asortymentu rolniczego. Faktem jest natomiast, że w Polsce – podobnie jak w wielu innych krajach – mamy problem z nadmiernym stosowaniem azotu, co nie pozostaje bez wpływu na ekosystem, przyczyniając się do długofalowej degradacji środowiska. Można tego uniknąć dbając o ograniczenie strat azotu podczas nawożenia upraw. Praktycznymi wskazówkami dzielimy się w naszym artykule.
Efektywne wykorzystanie azotu to jedno z największych wyzwań stojących przed współczesnym rolnictwem. Producenci rolni mają pełną świadomość, że nadmierne nawożenie prędzej czy później będzie mieć negatywne konsekwencje, również dla nich (degradacja gleby), a przede wszystkim potrafią liczyć i widzą, jak z roku na rok rosną koszty zakupu nawozów.
Straty azotu są jednak procesem naturalnym i nie da się ich w pełni wyeliminować. Można natomiast przeciwdziałać ulatnianiu amoniaku, wymywaniu czy denitryfikacji, tym samym zwiększając efektywność nawożenia.
Rodzaj stosowanego nawozu azotowego ma kluczowe znaczenie dla ograniczenia strat tego pierwiastka. Tradycyjne nawozy, takie jak mocznik, są podatne na ulatnianie amoniaku, szczególnie przy ciepłej i suchej pogodzie.
Stąd standardem (wymaganym przepisami unijnymi) jest dziś stosowanie nawozów wzbogaconych o inhibitory ureazy, spośród których najpopularniejszym jest mocznik z inhibitorem. Jest to specjalistyczny nawóz azotowy, który spowalnia przekształcanie mocznika w amoniak dzięki zawartości substancji hamujących aktywność ureazy – enzymu odpowiedzialnego za ten proces. Dzięki temu azot pozostaje dłużej dostępny dla roślin, co przekłada się na wyższą efektywność nawożenia.
Porada eksperta:
Oprócz inhibitorów ureazy można stosować także inne środki wspomagające, takie jak inhibitory nitryfikacji (hamujące proces przekształcania amoniaku w azotany) oraz preparaty biologiczne, które wspierają naturalne przyswajanie azotu przez rośliny.
Podstawowym sposobem ograniczenia strat azotu jest zadbanie o odpowiednie dawkowanie nawozu, co zapobiega wymywania azotu w głębsze warstwy gleby i do wód gruntowych. W tym celu należy przeprowadzić analizę gleby przed rozpoczęciem nawożenia, aby określić rzeczywistą zawartość azotu w glebie i uzupełnić go tylko w takim zakresie, w jakim jest to konieczne.
Również warunki atmosferyczne mają istotny wpływ na efektywność nawożenia preparatami azotowymi. Chcąc zminimalizować straty tego makroelementu należy unikać nawożenia w okresie upałów i na suchą glebę - w takich warunkach następuje intensywne ulatnianie amoniaku.
Nawożenie planujemy w dni bez opadów, z prognozą umiarkowanego deszczu, co umożliwi szybki transfer składników nawozu w głąb gleby.
Porada eksperta:
Nie bez znaczenia jest metoda aplikacji – ulatnianiu amoniaku przeciwdziała wprowadzenie nawozu w głębsze warstwy gleby, zwiększając przy tym dostępność azotu dla korzeni roślin.
Ograniczenie strat azotu podczas nawożenia upraw jest w interesie nie tylko środowiska naturalnego, ale też samego rolnika, który dzięki stosowaniu się do omówionych zasad może realnie zmniejszyć zużycie drogich nawozów azotowych i tym samym osiągnąć wyższą rentowność produkcji.
